Omukulupe gomimvo 63 a monika oCOVID-19

Ku Maria Kandjungu

OMULUMENTU gwomivo 63 okwa lopotwa a monika ombuto yo Covid-19 konima sho ali akatalelapo ko shilongo shedhina Democratic Republic of Congo, nombautu yomomenya ndjoka yali ya fala oohi nomongwa koshilongo shoka.

Shika oshetitha omwaalu gwa mboka ya kwa twa kombuto ndjika guye po 22.

Ominister yuundjowele nonkalo nawa, omundohotola Kalumbi Shangula, ngoka ali tapopi kendiki lyomauyele mOvenduka okwati kutya omulumentu ngula okwa taambelwa mo mosaala yoshipangelo ndjoka hayi ithanwa ICU moka eli mo tamono epango lyopaunamiti. Okwa gwedha ko kutya oku li monkalo ombwinayi, nokuli wo atulwa koshifudhitho ano komashina gomifudho.

Ominister otayi ti onkalo ye inayi lunduluka nkene afalelwe mosaala moka yo ICU.

Shangula okwati omukulupe okuna iinima yakitakana.

Ombautu ota ku popiwa ya li ya zi mOmbae (Walvis Bay) mo 25 Apilili 2020, naantu ye li yahetatu mboka yali mombautu ndjoka. Ya ne yomuyo aakwashigwana yaNamibia na yakwawo ya ne  aakwiilongo.

Shangula okwa gwedha ko kutya ombautu nonande oya li ya thiki ko DRC mo masiku 30 go mwedhi ngoka, omulumentu nguka amonika ombuto ina za mo mombautu ihe aakwashigwana ya DRC okwa hokololwa oyali yeya mombautu lyoka. Okwa ti wo kutya ombautu oya li ya galukile moNamibia momasiku  ga 5 ga Mai no konima yomasiku gaali, omuuvu nguka okwali atameke ki iyuvite nawa montulo. Okwa zimo mombautu akatalelo omundohotola gwe ngoka emushangele omiti nokwekedhi tala ko phamasi nokushuna kombautu.

Otaku popiwa kutya, momasiku ga 8 ga Mai omuvu ngu ka okwa li alalekwa mo mombautu aye kegumbo hoka eki ikalekela ashike inaye mukonakona yo inayemu fala koshipangelo.

“Mo 14 Mayi, Okawa dhengele ndohotola gwe tanpula omiti omikwawo dhoka ekedhi tala kophamasi. Momasiku 19 yo mwedhi ogwo tuu ngo okwashuna natango komundohotola gweta keme ngaa natango uuvu montulo. Pethimbo ndino kali ena eshikisha ye nenge udhigu nomivudho,” shangula ati.

Momasiku 22 Mai, omunauvu okwali akwatelwa moombete moshipangelo shopaumwene moka amonika atamekele uudhigu nokufudha. Okwa tulwa komashina gomifudho no kwafala mo ICU.

“Opo nempono aapangi yatameke okudhiladhila omukithi gwo Covid-19, okwakonakonwa noma yamukulo ogaguluka tagulike ena ombuto. Okwafalwa ko momukunda gwikalekelwa moshipangelo osho tuu shika, moka ako nakonwa ishe niizemo yuulike ena omukithi gwo Covid-19,”

Okwati woo kutya ayehe mboka yali yaye mokwatahano naye moshipangelo nokegumbo oya ikalekelwa noya konakonwa ihe izemo yawo ayehe otayi ulike inyakwatwa kombuto.

Mopaife otaya tsikile nokuko konga ayehe mboka tashivulika yali yaye mekwatathano nomulumentu nguuka pokati ka Apili na Mayi sho atambwa noku ikalekelwa moshipangelo.

Monashingeyi Namibia okuna aantu 22 yamonika Ombuto yo Covid-19, 14 oya aluka, nayehetato oyi ikalekelwa mopangelo moka tayamono epango.

Namibia inamunonika nande omuntu asa komukithinguka. Aantu 3201 oya konakonwa nombuto lyika, 1717 oyali ya ikalekelwa ihe 1 1179 oyalalekwa konima yomasiku 14.

Ngashingeyi, aantu 538 oyeli yi ikalekelwa natango mo facility dhi ilele nodhi ilile moshilongo.